Onze Lieve Vrouwe van Ommel

Dertiende-eeuws ivoren reliëfje met voorstelling van de Heilige Maagd. In Ommel wordt sinds de 15e eeuw een genade­beeld van Maria vereerd, Onze-Lieve-Vrouwe van Ommel geheten.

Rond 1100 werd het ivoren beeldje vervaardigd, waarschijnlijk voor het omslag van een missaal of het Evangelarium. Het is maar een halve cm dik en vierentwintig cm hoog. Vanaf de rechterknie van zijn moeder zegent Jezus ons met zijn rechterhand. In zijn linker heeft hij een boek. Maria biedt haar zoon, die ze met haar rechterhand vasthoudt, een appel aan met de linkerhand. Sommigen nemen aan dat het beeldje in Byzantium (Istanbul) gemaakt is en met de kruistochten (1100-1300) in ons land terecht gekomen is. Anderen menen dat het afkomstig is uit Keulen, waar meer dergelijke ivoor reliëfs in Byzantijnse stijl gemaakt zijn.

Op een vroege morgen in de goede week in 1400 vindt een inwoner van Ommel nabij Keskesboom het bovengenoemde beeldje op een wei paal. Hij brengt het naar de kerk in Asten. Maar – oh wonder – de volgende morgen staat Maria weer op haar oude plaats. Dit gebeurde tot driemaal toe en toen begreep de pastoor, dat Maria alleen daar vereerd wilde worden. Hij liet daarom een kastje maken en ophangen in een lindeboom. Daarin werd het beeldje geplaatst. Nu nóg staat de Keskesboom er met een afbeelding van Onze Lieve Vrouw van Ommel.

Maar hoe kwam ze nou in Ommel terecht?
In 1430 bevoer Jan van (ten) Haven, een schipper/ koopman, de Leverzee, die berucht was door zijn vele windstiltes. Bij zo/n gebrek aan wind dreigden hij en zijn bemanning te verdorsten en verhongeren. In een droom verzocht Maria hem haar beeldje in Ommel te ‘verheffen’ en beloofde redding. Jan zocht Ommel en bouwde er een kapel. In augustus 1444 werd die door de bisschop van Luik ingewijd. In 1540 werd het Zusterklooster ‘Maria Schoot’ gesticht. Na de vrede van Munster in 1648 werden openbare godsdienstoefeningen en processies verboden en in 1732 moesten de zusters Ommel verlaten. Ze trokken achtereenvolgens naar Neer, Nunhem en Haelen en namen het wonderbeeldje mee. In 1812 brachten de twee laatste zusters het beeldje naar Asten. De kapel in Ommel was helemaal vervallen, maar werd weer opgebouwd. In 1840 stond Maria weer op haar troon en haar herstelde kapel. In 1847 werd het beeldje gestolen en teruggevonden bij De Loop, de scheidingsbeek tussen Ommel en Asten. Begin 1882 werd Ommel een rectoraat en een half jaar later een parochie. Dyonisius Koolen werd bouwpastoor en in 1900 werd de neogotische kerk ingewijd.  De bekende architect en kunstkenner Dr. P. Cuijpers restaureerde in 1908 het beeldje en ontwierp een troonzetel in Byzantijnse stijl, waarin het in 1909 geplaatst werd.

In 1944 werd de kerk geheel verwoest door oorlogsgeweld. Gelukkig had pastoor Vogels het ‘Lieve Vrouwke’ tevoren in veiligheid gebracht. Er werd even gekerkt in café Eijsbouts, terwijl het pakhuis van de Boerenbond verbouwd werd tot kapel. In mei 1962 werd de nieuwe kerk ingewijd en in 1966 kreeg Maria een nieuwe troon, die vervaardigd werd door de Maastrichtse kunstenaar Kersten.
In maart 1965 werd het hoofdje van het miraculeuze beeldje afgebroken en gestolen, maar binnen enkele weken was het weer terug. Het beeldje kwam weer in het oude reliëf en werd, nu beter beveiligd, teruggeplaatst in de troon. Het Lieve Vrouwke van Ommel is weer thuis en wacht, vooral in de meimaand, geduldig op ons bezoek.