Historisch Bakel Zuid-West

Beschrijving

Deze route is ongeveer 3,7 km

Vanaf het overzichtsbord bij de telefooncel langs de kerk naar de Rabobank / Fysiotherapie lopen, langs het beeld van de broodsnijdende moeke en de aanleunwoningen van de Wilbertsdries. U komt dan op het pad achter de pastorietuin. Bij het bereiken van het Parochiehuis en de Gemertseweg rechtsaf. (Tussendoortip: bij de rotonde zijn ook nog de pastorie en het vrijheidmonument te bewonderen, deze liggen echter iets van de route af.) 150 m na het Parochiehuis linksaf naar de molen. Bij de molen rechtsaf, de route gaat 300 m rechtdoor over deze zandweg tot de kruising met de weg Hoekendaal. Maar let op: 70 m na de molen kunt u even aan de linkerkant gaan kijken naar informatie over de opgravingen die hier hebben plaats gevonden. Tot zover het stuk dat al in de gele route besproken is. Bij de kruising met de weg Hoekendaal gaan we linksaf en bij de eerstvolgende kruising weer rechtsaf, de weg De Buytencamp in. Dit is een zijweg van de hoofdweg met dezelfde naam. Na 250 m komt u op de T-kruising met de hoofdweg De Buytencamp. Tot 1945 heette deze weg “van Helmondsedijk naar de Neerstraat”. De naam: een buitencamp was een akker met een houtwal er omheen om stuifzand tegen te houden. Het zuidelijke deel van De Buytencamp was onderdeel van de prehistorische route Empel-Roermond: zie omschrijving bij de gele route. Op de kruising gaat u links (eigenlijk rechtdoor) en na 160 m komt u bij de Aarle Rixtelseweg. Tot in de 50-er jaren liep de zandweg verder aan de overkant, doch nu moet u linksaf, richting rotonde Benthem. Als u de rotonde recht oversteekt komt u weer op een zeer oude zandweg. Bedoeld is het weggetje tussen het paardenweitje en de wijk Hagelkruis. Waarschijnlijk ging hier de al eerder genoemde prehistorische weg verder richting Hilakker en Schouw. Bij het bereiken van de verharde weg Dakworm linksaf. Waarom heeft deze weg die vreemde naam? Volgens het Straatnamenboekje van Heemkundekring Bakel en Milheeze stond hier vroeger lange tijd een boerderij, die half ingestort was vanwege aantasting door boktor en houtworm. Daarom werd de weg schertsend de Dakworm genoemd. Na 100 m aan de rechterkant van de weg boerderij Dakworm 1. Deze staat op de gemeentelijke monumentenlijst en is gebouwd in 1915. Bij de boerderij maakt de weg een scherpe bocht naar links. Voordat de Rozenwijk gebouwd werd liep de Dakworm hier nog recht door, ongeveer in een rechte lijn naar de kerk. Ongeveer 30 m na de bocht, direct na het bord ‘bebouwde kom’, gaat de route haaks rechtsaf tussen 2 schuurtjes door de woonwijk in. U kunt hier een indruk krijgen hoe prachtig het wonen is in Bakel. U komt uit op het pleintje van de Bergroosstraat. Dit recht oversteken. Aan de overkant tussen de huizen nr. 18 en 19 door het groen in. Via het voetpad komt u tussen de huizen nr. 22 en 23 uit op een pleintje van de Bottelroosstraat. Dit pleintje in lengterichting volgen en tussen de huizen nr. 30 en 31 gaat u rechtsaf het kleine groene speelveldje op. Achter dit veldje (rechts langs het doel lopen) is een smalle doorgang door de groenstrook. Voorheen kwam u dan op een zandweg die langs de groenstrook liep. Door de ontwikkeling van de nieuwe wijk Neerakker is deze echter buiten gebruik geraakt en vergrast, dus we steken nu het grasveld over naar de nieuwe weg Boothuizen. Tijd om even stil te staan bij de archeologische opgravingen die hier in 2008 / 2009 hebben plaats gevonden. Er zijn twee nederzettingen gevonden, een uit de late IJzertijd (ca. 800 v. Chr.) en een uit de late middeleeuwen (12e à 13e eeuw). De belangrijkste vondst is een uniek middeleeuws Hof met een gracht er omheen. Dit was opvallend groot: 35 m x 14,5 m. Ter vergelijking: de binnenkant van de Bakelse kerk (de toren niet meegerekend, maar wel incl. de ruimte waar de 2 altaren staan) is 34 m x 14 m. Hier zou dit gebouw dus niet in gepast hebben! De archeologen vermoeden dat deze Hof bezit was van het klooster van Echternach. Uit oorkondes van 1148 en 1161 is bekend dat dit klooster bezittingen had in Bakel. Het gebouw fungeerde waarschijnlijk als een middeleeuws “belastingkantoor”, waar belastingen in natura werden geïnd van de boeren en ambachtslieden uit de verre omgeving. Door tekenaar Paul Becx is een prachtige reconstructie gemaakt hoe de nederzetting er uit gezien moet hebben. Op de fotomontage van de sporenkaart kunt u zien waar het gebouw gestaan heeft. De pijl geeft de kijkrichting van de tekenaar aan. Het type huizen en schuren dat hier gevonden is was nog niet bekend, daarom worden deze inmiddels door archeologen type Bakel 1, 2, 3 en 4 genoemd. Bij de ingang van de wijk op de hoek Klimroosstraat - Marne staat een informatiebord over het onderzoek. We waren gebleven bij de groenstrook aan de grens tussen de Rozenwijk en de wijk Neerakker. Alle wegen van de nieuwe wijk zijn nu (2014) nog niet aangelegd, dus we steken het grasland over naar de weg Boothuizen. Na 120 m vanaf de groenstrook linksaf op het kruispunt met de weg Steengoed, deze weg maakt na 150 m een scherpe knik naar rechts, 25 m verder gaat u linksaf de weg Marne op, weer 60 m verder ziet u aan de linkerkant het informatiebord over de archeologische opgravingen. Nog 50 m over de Klimroosstraat en u bent op de Hilakker. U gaat hier linksaf. De Hilakker is een eeuwenoude route, die al in 1300 genoemd wordt. Tot 1850 was deze weg, via de Molenhof, de hoofdroute naar Deurne. Het noordelijkste stukje van de Hilakker heeft de naam Bolle Akker gekregen. Zo wordt het industrieterrein genoemd dat hier ligt. Aan de rechterkant van de weg staan nog een paar prachtige eiken, die er al stonden toen het hier nog akkerland was. Tegenover deze eiken lag in de 50-er jaren de vuilnisbelt van Bakel. De Hilakker komt uit op de Auerschootseweg. Deze oversteken, de route gaat linksaf richting centrum. Aan uw rechterkant ziet u industrieterrein Beekakker. Te zien is dat de grond daar wat hoger ligt dan de weg. Dit komt omdat het industrieterrein een bolle akker was, behorend bij het Overschot. Op het eerstvolgende kruispunt gaat u rechtsaf de weg Beekakker op. Op deze hoek staat een mooie woning uit 1932 (gemeentelijk monument). Dit was de ambtswoning van burgemeester Muyser. Direct naast deze woning liep “De Beek”, zoals het riviertje algemeen bekend was. Dit verklaart ook meteen de naam van de weg Beekakker. Tot 1954 heeft er een boterfabriek gedraaid op de hoek Auerschootseweg - Molenakkers. Het water, dat gebruikt was om de kruiken te spoelen werd naar deze beek geleid. Daardoor kreeg de Beek ook wel de prozaïsche naam “Fabrieksloop”. Deze Fabrieksloop vond men bij de diverse uitbreidingsplannen van Bakel nogal in de weg liggen. Hij is dan ook diverse keren verplaatst naar verder buiten het dorp. Niettemin heeft men in die tijd toch nog enige clementie of historisch besef gehad, want ook nu nog is in dit gebiedje nog te volgen waar de Beek gelegen heeft. Vanaf de achterkant van Sporthal De Beek tot aan de Diepstratenlaan staan in een kronkelende lijn nog een aantal oude eiken, die vroeger op de oevers van deze beek stonden. Op enkele plaatsen is zelfs nog een verdiept stuk aanwezig, wat vroeger daadwerkelijk beek was. Bij de eerste zijweg naar rechts van de weg Beekakker is iets heel bijzonders te zien, namelijk een houtwal die nog overgebleven is uit de tijd dat hier akkers waren. Men liet houtwallen groeien om stuifzand op te vangen, door het opgevangen stuifzand werd de grond hoger, wat hier nog te zien is. We lopen verder naar Sporthal De Beek. Het linkergedeelte van de sporthal is sinds de bouw van een tweede sporthal op het Zand het verenigingsgebouw van Musis Sacrum geworden. Ter hoogte van de sporthal gaat de weg over in een voetpad. Na 65 m kruist dit pad het historische Kerkepad, dat liep vanaf het Overschot naar de kerk. Helaas eindigt het Kerkepad nu op deze plek, omdat de fabriek van Gea Food er dwars overheen gebouwd is. We gaan linksaf richting kerk. Aan de noordkant van de sporthal zien we nog een fraai restant van het riviertje dat hier vroeger heeft gelopen. Zie uitleg enkele regels hier boven. Op deze plek was vroeger een klein bruggetje waar het Kerkepad de Beek overstak. We steken De Hilt over. Tot nu toe was er weinig te zien wat doet denken aan een eeuwenoud pad, doch zo’n 30 m na De Hilt wordt het spannender. We komen nu bij de zeer oude beukenhagen, die vanaf de 30-er tot begin 80-er jaren de begrenzing vormden van het dorp met het akkerland. Het Kerkepad ziet er hier nog precies uit als in de jaren 50 en waarschijnlijk nog veel eerder, zij het dan dat het nu verhard is. Bij het bereiken van de Molenakkers maakt het pad een sprong van 25 m naar links en gaat daar weer verder tussen beukenhagen. Op sommige plekken is aan de dikke stammen van de hagen te zien hoe erg oud deze zijn. Halverwege dit pad hebben we aan de linkerkant een doorkijkje naar het huidige Muziekhofke. Vroeger was dit een prachtig parkje met een vijver en een muziekkiosk in het midden, waar de dorpse festiviteiten plaats vonden. Nog 100 m verder arriveren we bij de Dorpsstraat en zijn we terug bij het beginpunt van de route.