't Gulden Land

Tot aan het eind van de 19e eeuw bevond zich in ’t Gulden Land het kasteel van de Rixtel, beter bekend als het “Gulden Huijs.” Eeuwenlang zetelden hier adellijke heren die de zeggenschap hadden over de heerlijkheid waartoe de dorpen Aarle, Beek, Donk, Stiphout en Rixtel behoorden. De heren hadden talloze grote hoeven en landerijen in hun bezit. Dit kasteel lag vlakbij het punt waar de Bakelse Aa en Gulden Aa bijeenkwamen. De omliggende, vruchtbare gronden van het Aa-dal zijn vermoedelijk aanleiding geweest om de toevoeging ‘Gulden’ te doen aan dit rijke stuk grond. 

Het water van de Aa werd gebruikt om de grachten om het kasteel te vullen. Bij het Gulden Huijs lag ook een watermolen. In de winter werd deze aangedreven door het Aa-water, in de zomer werd de watermolen aangedreven door paarden. Na zo’n 350 jaar dienst te hebben gedaan werd de molen onherstelbaar beschadigd. Een nieuwe molen met sluis werd gebouwd ten noorden van het Gulden Huijs. Koolzaad werd hier vermalen tot lijnolie. Van deze molen zijn in 2015 eikenhouten heipalen en bewerkte stukken natuursteen teruggevonden. 

Bij het kasteel hoorde eveneens een kleine scheepswerf, waar platbodems werden gemaakt. Met behulp van kleine platbodems, zogenaamde pleiten, werden diverse grondstoffen over de Zuid-Willemsvaart vervoerd richting Den Bosch. 

In 2025 is het gebied omgevormd tot natuurgebied, toegankelijk voor publiek. Samen met de gemeente Helmond en Waterschap Aa en Maas ontwikkelde de gemeente Laarbeek het gebied vanaf de Kop van Aarle-Rixtel via de Bundertjes tot aan het centrum van Helmond-Noord onder de noemer: 't Gulden Land.

Water
Van stroomversnelling naar rustmoment. Het typeert de stroming van de Gulden Aa en het effect van ’t Gulden Land. Zoals de poelen een rustplek voor amfibieën zijn, op weg naar de volgende bestemming, en de geleidelijk aflopende oevers lucht geven aan de beek bij piekbuien. Het kalmerende effect van water is voelbaar voor mens, dier en natuur. 

Oevers
Vroeger nog verstopt tegen Kanaaldijk Noord-Oost, nu zichtbaar kronkelend door het landschap. De meanderende Gulden Aa is bij de brug over het Janus Meulendijkspad goed te zien. Door de geleidelijk aflopende oevers wordt het water ruimte en tijd gegeven bij piekbuien. Bovendien bieden de oevers een goede leefomgeving aan diverse planten- en dierensoorten, bovenwater en onderwater.
 
Stroming
Het wisselende profiel van de Gulden Aa, samen met de grote stenen en het oude hout in de beek, zorgen voor afwisseling in de stroomsterkte van het water. De stroming heeft invloed op de temperatuur en het zuurstofgehalte van het water, en dat heeft effect op de biodiversiteit en het leven in de beek.
 
Poelen
Langs de Gulden Aa liggen enkele poelen. Een toevluchtsoord voor amfibieën, zoals poelkikkers en kamsalamanders, om tot rust te komen. Een rustmoment tijdens de trektocht, op weg naar de volgende bestemming. De poelen bieden ook ruimte voor groei aan (onder)waterplanten. Zonder meer zorgen ze een goede leefomgeving voor vogels en insecten.