Fietsroute Geopad Verheven Peel

(40.0 km)

Fietsen vanaf de Peelrandbreuk naar de Verheven Peel, een bijzondere route op knooppunten

De geologische breuklijn, de Peelrandbreuk
is bepalend geweest bij de vorming van ons landschap. Met deze fietstocht ga je ontdekken wat de invloed van de Peelrandbreuk op ons landschap, op onze cultuurhistorie en op onze natuur is geweest. Uniek is dat de Peelrandbreuk een belangrijke rol heeft gespeeld bij het ontstaan van het hoogveengebied de Verheven Peel. 

Twee provinciën
Deze route is een echte twee provinciëntocht, je passeert verscheidene malen de grens tussen Brabant en Limburg. Vroeger was het hoogveengebied in de Peel lastig doordringbaar, De Peel vormde dan ook de natuurlijk grens tussen de provincies. In 1716 is het 'Tractaet van Venlo' gesloten waarbij de grenskwesties werden beslecht. Sindsdien gaat de grens min of meer midden door de Peel. 

Turfwinning
De fiet…

Fietsen vanaf de Peelrandbreuk naar de Verheven Peel, een bijzondere route op knooppunten

De geologische breuklijn, de Peelrandbreuk
is bepalend geweest bij de vorming van ons landschap. Met deze fietstocht ga je ontdekken wat de invloed van de Peelrandbreuk op ons landschap, op onze cultuurhistorie en op onze natuur is geweest. Uniek is dat de Peelrandbreuk een belangrijke rol heeft gespeeld bij het ontstaan van het hoogveengebied de Verheven Peel. 

Twee provinciën
Deze route is een echte twee provinciëntocht, je passeert verscheidene malen de grens tussen Brabant en Limburg. Vroeger was het hoogveengebied in de Peel lastig doordringbaar, De Peel vormde dan ook de natuurlijk grens tussen de provincies. In 1716 is het 'Tractaet van Venlo' gesloten waarbij de grenskwesties werden beslecht. Sindsdien gaat de grens min of meer midden door de Peel. 

Turfwinning
De fietstocht vertelt ook de verveningsgeschiedenis. Turfstekers hebben bijna 90% van het aanwezige hoogveen afgegraven. Griendtsveen en Helenaveen zijn ontstaan in de veenkoloniale tijd en nu beschermde dorpsgezichten. Sporen in het landschap herinneren nog aan die periode in de geschiedenis. Je fietst er langs en doorheen.

Excursiepunten
In een speciaal veldgidsje vind je een uitgebreide beschrijving van de 21 excursiepunten die je op de route tegenkomt. Dit veldgidsje is, zo lang de voorraad strekt, verkrijgbaar o.m. de VVV's in Deurne, Horst en Peel & Maas. Bestel hier het veldgidsje in de webhop van VVV Deurne.  Deze route is ook te downloaden als PDF-bestand of GPX-bestand (Hoe werkt GPX?)
Klik hieronder op het tabbad 'Beschrijving' voor een overzicht van de excursiepunten.

Startpunten
1. Bij de Wilbersput, Keulsebaan 21, 5758 TW Neerkant, fietsknooppunt 95
2. Gemeenschapshuis Helenaveen, Oude Peelstraat 5, 5769 PA Helenaveen, fietsknooppunt 27
3. Peelmuseum America, Griendtsveenseweg 69, 5966 PV America, tussen knooppunt 55 en 56.
De route is geheel op het knooppuntensysteem, dus je kunt ook elk ander willekeurig knooppunt op de starten.

Fietsroute Geopark Peelhorst & Maavallei 
De fietsroute is een product van Geopark Peelhorst & Maavallei, met subsidie van Provincie Brabant, ontwikkeld door Stichting VEEN, i.s.m. de gemeente Deurne, gemeente Horst aan de Maas en Peel & Maas. Dit vanwege de unieke geologische relatie tussen de Peelrandbreuk en het hoogveengebied Verheven Peel op de Peelhorst. Alle langs het Geopad aanwezige onderdelen hebben direct of indirect te maken met de Peelrandbreuk.


Dit ga je zien

95
20
22
21
96
15
1

Vindplaats Gouden Helm

Vindplaats Gouden Helm
Centurioweg
5759 PH Helenaveen
Vindplaats Gouden Helm Monumentje bij vindplaats van de Gouden Helm in Helenaveen
25
2

Beschermd dorpsgezicht Helenaveen

Beschermd dorpsgezicht Helenaveen
Oude Peelstraat
5759 PC Helenaveen
Beschermd dorpsgezicht Helenaveen Protestantse kerk Helenaveen
27
3

Koningshoeves

Koningshoeves
Soemeersingel
5759 RD Helenaveen
Koningshoeves Oranjehoeve Helenaveen
57
56
4

Beschermd dorpsgezicht Griendtsveen

Beschermd dorpsgezicht Griendtsveen
St. Barbarastraat
5766 Griendtsveen
Beschermd dorpsgezicht Griendtsveen Griendtsveen, beschermd dorpsgezicht
55
28
27
25
15
29
09
85
97
95

Beschrijving

95

Excursiepunten op de route 

1. St. Wilbersput, geplaatst op een langs de Peelrandbreuk omhoog gekomen deel van het landschap. De nabij gelegen grenssteen geeft aan dat hier vroeger de grens lag tussen Brabant en Limburg
2. Peelrandbreuk bij de Keulsebaan
In de Astense Aa bevinden zich 4 stuwtjes, samen vangen zij het hoogtverschil op tussen de horst (hoge deel) en de slenk (lage deel)
3. Grindafgraving Neerkant
Opvallend is dat grind en zand hier aan de oppervlakte liggen. In de slenk liggen die juist op grote diepte. 
4. Peelrestant 't Zinkske
Vroeger werd hier turfgestoken in boerenkuilen die in 1 dag gegraven werden.
4 a. Vogelkijkhut bij de Blankersplas
Via een zijtak van de route kun je een bezoek brengen aan deze vogelkijkhut. De door opborrelend kwelwater gevoede plas trekt eenden en watervogels aan, maar ook steltlopers en libellen.
5. Peelkanalen Helenavaart en Kanaal van Deurne
Hier bevindt zich een driesprong van Peelkanalen, daar komen Helenavaart en Kanaal van Deurne samen. Over deze oude turfvaarten werd vroeger de turf per schip vervoerd.
6. Veenkolonie Helenaveen
Het dorp dankt zijn naam aan Helena Panis, echtgenote van Jan van de Griendt, die hier in 1853 samen met zijn broer Nicolaas 610 hectare hoogveen aankocht ter vervening. Voor de turfontginningen werd het zogenaamd drietandsysteem toegepast, een systeem waarbij een drietal kleine kanalen ('wijken' of 'wieken') werden aangelegd, die uitkwamen op een parallel aan de Helenavaart gegraven zijkanaal. Dit stond in directe verbinding met de hoofdvaart. Afvoer per schip was zo mogelijk.
6 a. Vindplaats Gouden Helm
Via een zijtak van de route bereik je de Centurioweg, waar een monument herinnert aan de vondst van een vergulden Romeinse Helm in het veen. Het is een van de belangrijkste archeologische vondsten van Nederland.
7. Soemeersingel en Verheven Peel
De Soemeersingel, die loopt van Helenaveen naar Griendtsveen, gaat dwars door het grootste Peelrestant, de Verheven Peel (Mariapeel en Deurnese Peel). Hier, in een hoger deel van het landschap, kon toch een hoogveenmoeras ontstaan door de aanwezigheid van ondoorlatende lagen die fungeerden als een soort geologische badkuip. 
8. Veenkolonie Griendtsveen
Het schilderachtige dorpje Griendtsveen werd gesticht als tweede veenkolonie. Het dorp ademt nog de sfeer van vroeger. Kanaaltjes en ophaalbruggetjes, een oude dorpspomp, de apostelwoningen en ook de oude Villa van Van de Griendt houden de herinnering aan vroeger levend.
9. ‘Politieke’ afwatering Griendtsveen/Horst
Griendtsveen hoort bij Horst (L) en daarom wordt het water hier omhoog gepompt, zodat het naar de Maas kan stromen.
10. Kraanvogelperceel Griendtsveenseweg
Na driekwart eeuw broedde er in 2022 weer een kraanvogel in de Peel. Hier is een perceel van 16 ha ingericht als voedselgebied.
10 a. Verzetsmonument Griendtsveenseweg
Ter nagedachtenis aan de elf burgers die sneuvelden in WOII in strijd tegen de bezetter.
11 Peelmuseum
Dit Peelmuseum aan de Griendtsveenseweg toont de historie van de turfwinning en het werk van de turfstekers.
12. Afwatering Kabroekse beek
Bijzonder omdat de afwatering niet zoals gewoonlijk naar het westen voert, maar naar het oosten.
13. Zwarte plak en Kamiël van Piël
De ‘kameel van de Peel’ is een monument dat herinnert aan een alleen staande grove den in het vroeger totaal open peellandschap. De den die de vorm had van een bult van een dromedaris was een herkenningspunt voor schaapsherders. De zwarte plak is bekend omdat hier in WOII een verzetsgroep zat.
14. Defensiekanaal
Dit kanaal werd in 1939 gegraven als antitankgracht tegen invallen van het Duitse leger in WOII.
15. Grondwatermeter Stichting VEEN
Aan de Helenaveenseweg, de meter staat op het hoogste punt van het Geopad. Regenwater zakt hier de grond in, om in het lagergelegen Molentje weer als kwelwater naar boven te komen.
16. Marisberg
Dit bosgebied is het hoogste deel van Geopad. Er is hier sprake van micro reliëf, doordat de wind hier in de ijstijd een zwak golvend zandlandschap heeft gevormd.
17. Belgenhoek
De naam Belgenhoek is vermoedelijk ontleend aan Belgische turfstekers of Belgische vluchtelingen in de Eerste Wereldoorlog. Stichting VEEN beheert hier een stuk bloemrijk grasland, dat beheer bestaat uit vernatting (afdammen sloten) en verschraling (hooien). Achter dit perceel ligt een vrij toegankelijk voedselbos, dat te voet te bereiken is.
18. Veengebied ’t Molentje
Tijdens het middendeel van de ijstijd stroomde de Maas nog in het gebied dat nu ’t Molentje heet. De rivier schuurde een dal uit, dat na de ijstijd werd opgevuld met hoogveen. Kwelwater uit de Arisberg werd geblokkeerd door de ondoorlatende Peelrandbreuk, zo onstond een moerassige situatie. Hier staat nu een dubbele grondwatermeter. Ook staat hier de eerste basaltzuil van ‘De Wegh van Meijel op Seven’.
19. Stepping Stone Schansweg
De Astense Aa vormt een ecologische verbindingszone tussen de Groote Peel en de Verheven Peel. Langs deze beek zijn kleine natuurgebiedjes gerealiseerd, die stepping stones genoemd worden. Zo kunnen dieren en planten zich verplaatsen van het ene naar het andere gebied.
20. Boerderijtje vinder Romeinse Helm
Te vinden via een korte zijtak van de route, hier woonde Gebbel, die in 1910 bij ’t Zinkse een vergulden Romeinse helm in het veen vond.
21. Leemkuilen
Bij het parkje te bereiken via een korte zijtak van de route, is in de ondergrond een leemlaag aanwezig. Bij de verschuiving langs de Peelrandbreuk is deze leemlaag langs de breuk versmeerd, wat een belangrijke reden is voor het ondoorlatend worden ervan.

95
  • 95
  • 20
  • 22
  • 21
  • 96
  • 15
  • 25
  • 27
  • 57
  • 56
  • 55
  • 28
  • 27
  • 25
  • 15
  • 29
  • 09
  • 85
  • 97
  • 95